آشنایی با قرارداد آتی زعفران

انچه در این مقاله میخوانید

زعفران عربی شده کلمه زرپران،گیاهی از تیرهٔ زنبقیان می باشد. زعفران که خواص زیادی از قبیل دارویی و رنگ غذایی دارد. ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا می‌باشد. قطب تولید زعفران در استانهای خرسان رضوی و جنوبی کشور قرار دارد. در سال 95 مطابق با آمارنامه های وزارت جهاد کشاورزی خراسان رضوی 257.6 تن و خراسان جنوبی 51.1 تن از 336 تن تولید کل کشور بیشترین سهم میزان تولید را داشته اند. در سال 2016 ایران با تولید 336 تن زعفران در رتبه اول تولید، هند با تولید 22 تن در رتبه دوم، یونان با تولید 7.2 تن در رتبه سوم قرارداد دارند. سهم ایران از صادرات ارزی زعفران در سال 2016، 42 درصد بوده است. که در قالب بسته بندی های بزرگ و فله فروشی(فاقد کیفیت لازم) به کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا، امارات، افغانستان و … رفته و در این کشورها با بسته بندی مجدد در غالب برندهای معتبر جهانی به بازار ارائه می شود، که این موضوع در بلند مدت باعث کاهش قیمت و ضربه خوردن برند زعفران ایران خواهد شد.مطابق آمار اتاق بازرگانی در سال 96میزان کل صادرات زعفران کشور 207 تن به ارزش 290 میلیون دلار بوده است. زعفران دارای گردش مالی 8 میلیارد دلاری در جهان می باشد که سهم ایران از این گردش مالی کمتر از 300 میلیون دلار است که این موضوع با در نظر گرفتن اینکه ایران اولین تولید کننده زعفران در جهان است در تناقض می باشد.

مشکل عمده بازار زعفران

نوسانات قیمتی همواره یکی از دغدغه های فعالان بازار زعفران بوده است.در حال حاضر و با معاملات سنتی این دارایی امکان پوشش ریسک برای تولیدکنندگان و فعالان بازار زعفران وجود ندارد این در حالیست که با راه‌اندازی این معاملات امکان مدیریت ریسک و پوشش ریسک به خوبی میسر خواهد شد تا تولیدکنندگان و فعالان بازار بتوانند خود را در برابر ریسک تغییرات و نوسانات قیمت پوشش دهند.

قرارداد آتی چیست؟

قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در،سررسید معین مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‎کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.

مزایای قرارداد های آتی

پوشش ریسک نوسانات قیمت کالا : به طور مثال در نظر بگیرید، یک کشاورز برای ماه آینده زعفران خود را برداشت می‌کند، وی قصد دارد محصول خود را از قرار هرگرم 6500 تومان به فروش برساند اما نگران آن است که در ماه آینده به دلیل افزایش عرضه، قیمت زعفران کاهش یابد. در نتیجه با اتخاذ موقعیت تعهدی فروش در قرارداد آتی زعفران، قیمت فروش محصول خود را برای ماه آینده تثبیت می‌کند.

استفاده از اهرم مالی: سرمايه گذار با اندكي سرمايه قادر است دارائي زيادي را تحت كنترل خود درآورد و با پرداخت مبلغ ناچيزي از كل ارزش يك كالا وارد يك قرارداد آتي مي شود.

هزینه اندک معاملات

نقد شوندگی بالای معاملات

وجود مشخصات قرارداد و استانداردسازی کالا

معافیت مالیاتی

تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای(نبود ریسک اعتباری)

معامله در بورس (شفافیت قیمت): قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضای بازار تعیین می شود و با توجه به انجام معاملات در حجم بالا قیمتهای کشف شده عادلانه خواهد بود.

مشخصات قرارداد آتی زعفران

1-نوع دارایی پایه و استاندارد کالا: زعفران رشته‌ای بریده ممتاز(نگین)

در واقع تمامی افرادی که معاملات آتی زعفران در بورس کالای ایران انجام می‌دهند این نوع خاص از زعفران را معامله می‌کنند و در صورت خرید یا فروش در سررسید این نوع زعفران را تحویل خواهند گرفت و یا تحویل خواهند داد.

2-واحد قیمت و اندازه قرارداد

نحوه انجام معاملات آتی زعفران کشف نرخ آن یعنی قیمتی که بر روی تابلو معاملات درج می شود بر مبنای ریال به ازاء هر گرم زعفران خواهد بود. در صورتی که هر قرارداد آتی که یک فرد معامله می‌کند معادل 100 گرم زعفران خواهد بود. در واقع اگر فردA یک قرارداد آتی زعفران بر روی تابلوی معاملات آتی با قیمت 60000 ریال خریداری کند به این معنی است که 100 گرم را به ازاء هرگرم 60000 ریال خریداری کرده است

3– اندازه تحویل

در سررسید قرارداد می‌بایست حداقل به اندازه 10 قرارداد آتی زعفران را خریداری کرده و یا فروخته باشند. چرا که طبق مشخصات قرارداد حداقل مقدار تحویلی یک کیلوگرم می‌باشد.

4-حداقل وجه تضمین

با توجه به اینکه موجودی حساب تضمین فرد یعنی همان وجه تضمین اولیه‌ای که در حساب خود دارد، به صورت روزانه و پس از اتمام معاملات تعدیل می‌شود، در صورتی که به دلیل زیان فرد A موجودی وجه تضمین او کاهش یابد و به کمتر از 70 درصد موجودی اولیه او برسد اصطلاحاً در این صورت او اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت می‌کند و باید مجدداً به حساب خود مبالغی را واریز کند تا موجودی حسابش را به همان سطح وجه تضمین برساند.

فرایند انجام معاملات آتی

1-دریافت کدمعاملاتی قراردادهای آتی

2-واریز وجه تضمین اولیه به حساب عملیاتی

3-ارائه سفارش خرید و یا فروش به کارگزار مربوطه و اتخاذ موقعیت تعهدی خرید یا فروش در بازار معاملات آتی

4-انجام معاملات روزانه بر روی موقعیت‌های معاملاتی اخذ شده.

در پایان هر روز معاملاتی پس از محاسبه قیمت تسویه روزانه، عملیات به روز رسانی حساب‌ها انجام می‌شود. بدین معنی که تفاوت قیمت تعهد شده در قرارداد آتی با قیمت تسویه روزانه محاسبه شده و متناسب با اندازه قرارداد، توسط اتاق پایاپای به حساب عملیاتی مشتری در صورت سود، واریز یا در صورت زیان از آن حساب کسر می‌شود.