آشنایی با بورس و تحلیل تکنیکال و انواع نرم افزار های آن
تاریخچه
بر اساس برخی گفته ها وازه بورس از نام صراف معروف بلژیکی گرفته شده است که در قرن پانزدهم میلادی در بروژ بلژیک زندگی میکرده و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند، از این رو بعدا به محل هایی که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری است بورس گفته میشود. در آن زمان، این مکان‌ها از نظم خاصی برخوردار نبود و هر کسی می‌توانست در آنجا به فعالیت بپردازد، همین امر موجب بی نظمی عمدهای می شد که برخی از صاحب منصبان و قدرتمندان اقتصادی را بر آن داشت تا به این امور نظم دهند از این رو در اماکن خاصی این بازار ها برقرار می شد و به‌مرورزمان و رفته‌رفته، نظم توسط برخی نهاد ها در این مکان‌ها برقرار شد؛ به‌نحوی‌که پس از مدتی، فقط بازرگانان، صرافان و تاجران صاحب ثروت و منصب بودند که اجازه داشتند در این مکان‌ها خریدوفروش کنند. منابع تاریخی مسقف شدن اینگونه بازارها را مبنایی تشکیل و تولد بورس می دانند، اگرچه که پیشینه آن به قرن پانزدهم میلادی در بروژ بلژیک برمی‌گردد.
برای انکه بدانیم بورس که اغلب محل خرید و فروش سهام شرکتهاست چگونه شکل گرفته است ابتدا با مطلب کوتاهی از نحوه تشکیل شرکت ها و تاریخ انها آغاز خواهیم کرد.
برای کاهش ریسک تجارت ها و معاملات در بین سرمایه گزاران و تاجران و همچنین افزایش سرمایه و قدرت شرکت ها بوجود امدند. این مکانیزم به تشکیل شرکت های متفاوتی منجر شد که یکی از این انواع شرکت های سهامی بود. در اینگونه شرکت ها با توجه به دارایی سهم دارنده سهم در میزان سود یا ضرر شرگت سهیم خواهد بود.
گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به سرمایه‌های بیشتر و شرکای بیشتر را بیش از پیش آشکار ساخت. یافتن این شرکا جهت سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار، به مراکزی نیاز داشت که بتواند بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه، ارتباط برقرار کند که منجر به تشکیل مراکزی به نام بورس شدند.. شرکت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت مهیا می کردند .
اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در امستردام تشکیل شد و اولین شرکتی که سهام خود را در این بورس به دست متقاضیان سهام رساند شرکت هند شرقی بود.
تصویر معروفی از بورس آمستردام
شکل گیری بورس در بریتانیا از اوایل قرن هجدهم میلادی و در لندن و از میان قهوه خانه ها و بارها برخاست. در اوایل مارس ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. اما بورس نیویورک دیگر بورس بزرگ دنیا نیز فعالیت خود را اندکی پس از بورس لندن در مارس 1818 آغاز کردند. بعد از آن اغلب کشورهای دنیا بازارهای بورس خود را تشکیل دادند. از همین رو در ایران نیز بازار بورس در سال 1966 میلادی(1345) با همکاری دولت های ایران و تیم مطالعاتی بلژیکی تاسیس شد که سهام بانک ملی اولین سهام عرضه شده در این بازار است. از آغاز شکل گیری این بازار در ایران تا سال 1357 از مجموعا 10 شرکت با سرمایه 6.2میلیارد ریالی به 142 شرکت با سرمایه 308 میلیارد ریال رسید. با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکت‌ها از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت که علت ان تملک برخی از شرکت ها توسط دولت بوده است. ناگفته نماند که این بازار شرایط بسیار بد و رکود وحشتناکی را در بحبوحه جنگ تحمل کرد.
اکنون چهار بورس در کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد:
- بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش میشود.
- فرا بورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
- بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش میشود.
- بورس انرژی که در آن، انرژی حاصل از برق بین متقاضیان و عرضه کنندگان داد و ستد میشود
بورس بوسیله جذب و به کار انداختن سرمایه‌های راکد، حجم سرمایه‌گذاری در جامعه را بالا می‌برد و بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار می‌نماید و با قیمت‌گذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کند.
بورس در ایران چگونه است؟
معاملات سهام در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل عمومی، از ساعت ۹ تا ۱۲：۳۰( ساعت ۸:۳۰ الی ۹ زمان پیش گشایش بازار است، در این زمان هر کس سفارشات خرید یا فروش خود را ثبت می‌کند و راس ساعت ۹ معاملات انجام میشود) و در یک سشن معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات انجام میشود. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً الکترونیکی است، قابل انجام است و دارندگان سهام نمی‌توانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات فقط از طریق کارگزاران و طی سشن معاملاتی انجام شود. در حال حاضر علاوه بر تالار حافظ که تالار اصلی معاملات است، تالارهای دیگری توسط بورس یا شرکت‌های کارگزاری در شهرهای دیگر دایر شده‌اند که سهامداران می‌توانند با مراجعه به آنان از تسهیلات مستقر در این تالارها از جمله سیستم‌های نمایش‌گر قیمت و سفارش‌ها، بروشورهای اطلاع‌رسانی و دوره‌های آموزشی پیش‌بینی شده استفاده کنند. خرید و فروش اوراق بهادار نیازی به حضور سهامداران در تالارها ندارد و سهامداران می‌توانند با دریافت مجوز معاملات آنلاین از شرکت‌های کارگزاری، بدون دخالت مستقیم کارگزار و از طریق اینترنت برای خرید و فروش سهام و اوراق بهادار اقدام کنند.
برای معامله در بازار بورس، هر شخصی حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و کد معاملاتی دارد. کارگزار در واقع واسط بین معامله‌گر و بازار بورس می‌باشد. افراد عادی می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از کارگزاری‌های رسمی، خرید و فروش سهام و اوراق‌بهادار را در بورس انجام دهند. امکان معاملات آنلاین سهام، پیگیری قیمت‌ها و سایر اطلاعات موردنیاز تحلیل سهام از طریق اینترنت، باعث شده‌است رغبت بیشتری برای حضور در بورس در بین افراد ایجاد شود. همچنین باید توجه داشت که علاوه بر خرید مستقیم می‌توان با روش‌های غیر مستقیم نظیر صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری یا صندوق‌های قابل معامله در بورس یا قراردادهای سبد گردانی نیز در بازار سرمایه ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود و از مزایای آن منتفع شد.
کارگزاری‌ها، بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام، اوراق مشارکت پذیرفته شده در بورس و اوراق تبعی توسط آنان صورت می‌گیرد. کارگزاری‌ها در این خرید و فروش‌ها، به نمایندگی از خریداران یا فروشندگان سهام، اقدام به انجام معامله می‌کنند و در ازای کمیسیون دریافت می‌کنند. همچنین خدمات دیگری هم چون مشاوره عرضه و پذیرش، مشاور سرمایه‌گذاری، سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط کارگزاری‌ها ارائه می‌گردد. پس برای اغاز فرد نیازمند یافتن یک کارگزاربورس می باشد تا بتواند از طریق این کارگزاری کد بورسی خود را از سازمان بورس دریافت کند. با داشتن این کد شما صرفا مجوز معامله کردن در بازار بورس را خواهید داشت و برای اینکه شما بتوانید از منزل یا محل کار به صورت انلاین به معامه کردن بپردازید باید حتما کد آنلاین خود را نیز از کارگزار دریافت کنید که با مراجعه شما به کارگزاری این دو کد به شما اختصاص داده خواهد شد.
در اینجا به اختصار به بررسی چهار گونه بورسی که زیر نظر سازمان بورس است و پیشتر گفته شد می پردازیم:
بورس اوراق بهادار تهران
همانطور که از نام این بورس نیز مشخص است بازاری است که در ان سهام شرکت ها و اوراق مشارکت مورد داد و ستد قرار می گیرد. اغلب شرکت های خصوصی و نیمه دولتی که شما شنیده اید در این بازار قرار دارند.
فرا بورس ایران
در کشور برای نقل و انتقال سهام شرکت ها و گردش این سرمایه ها در قالب سهام، تنها در یک بازار رسمی یعنی «بورس اوراق بهادار تهران» صورت می گرفت . بنابراین فقط سهام شرکت هایی که در آن عضو هستند در آن قابل معامله بوده و حجم وسیعی از این بازار گردش مناسبی نخواهد داشت . البته راه برای ورود سهام سایر شرکت ها به بازار بورس اوراق بهادار تهران بسته نیست ، اما به دلیل شرایط خاص و ویژه ورود به بازار بورس اوراق بهادار تهران ، همه شرکت ها توان یا علاقه ورود به این بازار را ندارند و ورود به آن زمان بر است. از این رو فرابورس تاسیس شد تا این مسئله را حل کند. بر همین اساس پس از تصويب قوانین لازم براي فرابورس در مجلس در راستاي توسعه فعاليت بازار سرمايه اولین شرکت برای این منظور به نام شرکت فرابورس ايران با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار به ثبت رسيد و طبق آن شرکت فرابورس ايران متولي راه اندازي و اداره بازارهاي خارج از بورس شد.در کشور ما كد سهامداري در فرابورس همانند كد سهامداري در بورس است و هر كسي كه كد سهامداري بورس را دارد , به راحتي مي‌تواند در اين بازار خريد و فروش كند .
مزایای بازار فرابورس
- تامین مالی آسان و ارزان شرکت‌ها
- بهره مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده
- کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال
- نقل و انتقال سهام به صورت آسان
- شفافیت و اعتبار قیمت سهام
- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه
- بهره گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام در شبکه بانکی و اخذ ساده‌تر تسهیلات بانکی
- معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
- پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
- انجام معاملات خاص
بورس کالای ایران
(Iran Mercantile Exchange) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران می‌پردازد و راه‌اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه‌های پیش روی خود دارد.
معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام میشود. مزایده نوعی از معامله گفته میشود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام می‌کند سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد می‌کنند در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته میشود.
انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی
قرارداد نقدی
قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام میشود.
قرارداد نسیه
قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت می‌گردد.
قرارداد سلف
قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت می‌گردد.
بورس انرژی
Iran Energy Exchange یکی از بازارهای بورس ایران است که به منظور انجام معاملات حامل‌های انرژی با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۱ تاسیس شد. در پی عدم موفقیت بورس نفت ایران و لزوم ایجاد بازار جدید معاملاتی در بخش صنعت برق برای جلوگیری از تعدد بازارها در بخش انرژی با ادغام بورس نفت ایران با بورس جدیدالتاسیس بخش برق،شرکت بورس انرژی ایران به عنوان چهارمین رکن بازار سرمایه در سال ۱۳۹۱ شکل گرفت.
از این میان بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس برای خوانندگان گرامی از همیت ویژه و کاربردی برخوردار است.
در ادامه به بررسی چگونگی دسترسی به شرکت ها و نمادها و وضعیت اقتصادی آنها خواهیم پرداخت. برای این موضوع می توان به سایت http://tsetmc.com/Loader.aspx?ParTree=15 وارد شد. در اینجا به معرفی این سایت خواهیم پرداخت.
در دیده بان به تفکیک صنایع می توان شرکت ها با نمادهای مربوطه و سایر ویژگی هایشان را دید.
با دوبار کلیک بر روی هر نماد وارد صفحه ای می شوید که وضعیت معاملاتی ان نماد را نشان می دهد.
سایت مفید دیگر سایت کدال به آدرس https://www.codal.ir/ می باشد که در برگیرنده برخی اطلاعات مفید بنیادی در مورد شرکت می باشد از قبیل انتشار ترازنامه های تجاری شرکت ها و آگهی های مجامع شرکت ها و ….
در اینجا می توان با جستجوی اطلاعیه های شرکت به بررسی وضعیت بنیادی نمادها پرداخت.
با این مطالب به بررسی جزئی تحلیل های بنیادی (فاندامنتال) و تکنیکال خواهیم پرداخت:
تحلیل بنیادی
در این گونه تحلیل ها تحلیل گر به بررسی وضعیت شرکت و توانایی ان در تولید میزان هزینه ها و … که قبلا اشاره شد که قابل دسترسی در سایت کدال است می پردازد و با توجه به ان موقعیت های معاملاتی خود را در نظر خواهد گرفت. در این بررسی ها تحلیل گر از ابزارهای کمی و کیفی استفاده می کند تا به ارزیابی از شرکت برسد. به بررسی تفاوت ارزش ذاتی سهم با قیمت ان می پردازد. بوم مدل کسب و کار آن شرکت را بررسی می کند. به نوع فعالیت شرکت می پردازد و به بررسی موانع و فرصت های این نوع فعالیت می پردازد. صنعتی که شرکت در زیر مجموعه آن فعالیت می کند را مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد و نوع برخورد با این مسائل را در گذشته توسط مدیریت مورد ارزیابی قرار می دهد. به بررسی جداول مالی و تراز های مالی شرکت مربوطه می پردازد تا اگر مناسب ارزایبی شد به جمع سهامداران آن شرکت بپیوندد.
تحلیل تکنیکال
بعد از انکه با کلیات بورس و نمادها آشنا شدید حال می توانید از انواع تحلیل ها برای اماده شدن به جهت معامله استفاده کنید. در پاراگراف قبلی در مورد تحلیل بنیادی مختصر مطلبی ارائه شد. اکنون می خواهیم به تحلیل تکنیکال بپردازیم. تحلیل تکنیکال عبارتست از استفاده از ابزارهای هندسی و آماری در جهت بررسی موقعیت های معاملاتی در بازار های مالی. برای این منظور شما نیازمند اطلاعات مالی و نموداری سهام مورد نظر خواهید شد. اغلب کارگزاری ها از بخشی استفاده می کنند که ابزارهای تکنیکالی را برای شما مهیا می کند. از راههای دیگر برای استفاده از اطلاعات نموداری شرکت ها استفاده از سایتهایی همانندhttps://rahavard365.com/ است. کارگزاری مفید نیز نسخه ای از متا تریدر5 را با نام مفید تریدر به صورت رایگان عرضه کرده است که می توانید نسخه ویندوز ان را از این آدرسhttps://emofid.com/media/45376/mofidtrader.exe و نسخه اندروید آن را از این آدرس
https://play.google.com/store/apps/details?id=net.metaquotes.metatrader5
و نسخه IOS را از این آدرس
https://itunes.apple.com/ca/app/metatrader-5-forex-stocks/id413251709?mt=8
دریافت کنید. (برای اشنایی کامل با نسخه موبایل این اپلیکیشن می توانید از این لینک استفاده کنید:
https://emofid.com/media/45378/mt5-mobile-manual.pdf)
شرکت راهبر سرمایه آسیا نیز پلتفرم متاتریدر 4 را به صورت رایگان برای بازار بورس عرضه می کند که می توانید از لینک زیر اقدام نمایید:
https://www.parsrasa.com/Portal/Register.aspx
این نرم افزار ها برای تحلیل تکنیکال مناسب هستند و شما نمی توانید فعلا از این نرم افزارها در جهت معاملات استفاده کنید و باید به ادرس اینترنتی کارگزاری که ثبت نام کرده اید بروید و با وارد کردن نام کاربری و رمز وارد بخش معاملاتی حسابتان شوید. البته همانطور که گفته شد در پلتفرم ارائه شده از سوی اغلب کارگزاری ها پنل تکنیکال تعبیه شده است. به شکل زیر نگاه کنید:
نرم افزار های دیگری نیز وجود دارند که بتوانید از آنها برای تحلیل تکنیکال استفاده کنید که در اینجا به برخی از انها اشاره خواهد شد:
1- متا استاک
2-ادونس گت
نرم افزاری بسیار محبوب با قابلیت های بالا در تحلیل تکنیکال که توانایی محاسبه اتوماتیک امواج الیوت را داراست.
3-دینامیک تریدر
این نرم افزار نیز محبوب الیوت کاران است و همچنین دارای توانایی بالایی در بررسی امواج قیمتی از منظر الیوتی است.
4-امی بروکر
یک از نرم افزارهای دیگر تحلیل تکنیکال است. یکی از مهمترین ویزگیهای ان قابلیت برنامه نویسی و اندیکاتور نویسی بسیار بالای ان است.
برای مطالعه تکنیکال و دستیابی به یک دانش عمومی مناسب پیشنهاد می شود کتاب تحلیل تکنیکال در بازارهای سرمایه اثر جان مورفی را مطالغه نمایید. در این کتاب شما با اصول کلاسیک تحلیل تکنیکال اشنا خواهید شد و یاد خواهید گرفت که چگونه از آنها استفاده کنید. به هنگام استفاده از کتاب از پلتفرمهای گفته شده نیز برای تجزیه تحلیل کاربردی و عملگرایانه استفاده کنید. در تحلیل تکتیکال شما با دو بخش مواجه خواهید شد:
1-تحلیل های هندسی که نیازمند یک هوش انسانی برای ترسیم و بررسی است.
در این موارد شما باید از طریق مطالعه یا استفاده از مربی یا آموزش های دیگر و با استفاده از توانمندی های خود اقدام به بررسی نمودار و ترسیم شرایط هندسی موجود در بازار بپردازید.
2- تحلیل ها و ترسیم های الگوریتیمیک که نرم افزار بر اساس الگوریتم های قبلا داده شده اقدام به ترسیم آنها می کند.
در این حالت شما از میان اندیکاتورهای موجود در نرم افزار می توانید به بررسی و تحلیل نمودار چارت بپردازید:
انواع متفاوتی از تحلیل تکنیکال وجود دارد که می توان از روش های زیر نام برد:
1- استفاده از اندیکاتور ها (مووینگ اوریج ها-بولینگر-ایچیموکو-بیل ویلیامز)
2-هارمونیک (استفاده از الگوهای تکرار شونده با استفاده از نسبت های فیبوناچی)
3-روش الیوت (کلاسیک-نئوویو-ماینر و…)
4- روش های پرایس اکشن
5- روش های پرایس اکشن و هندسی( متد نیوتنی)
بسته به اینکه روحیاتتان با چه روشی سازگارتر است می توانید از یکی از این روش ها استفاده کنید. اما این را در نظر داشته باشید که از افرادی که از این روش استقاده می کنند نیز مشورت بگیرید.
(در مجموعه تحلیل بازار بورس و ارز به صورت تخصصی به روش تحلیل نیوتنی پرداخته می شود که می توانید نظرات افرادی که از روش نیوتنی استفاده کرده اند را بخوانید.
فرزاد شیبانی
