تحلیل فاندامنتال بازار های مالی

در این نوشتار می‌خواهیم در مورد تحلیل تکنیک تحلیل فاندامنتال با شما صحبت کنیم و به شما بگوییم که چطور می‌توانید دلایل حرکات قیمت از نقطه نظر اقتصادی را درک کنید.

ابتدا به ویدیوی زیر توجه کنید:

در مقالات قبلی ما با این آشنا شدیم که چطور کار در بازار فارکس را شروع کنیم و با انواع تحلیل در بازار های مالی آشنا شدیم.

در این نوشتار ما میخواهیم با تحلیل فاندامنتال آشنا شویم و ببینیم چطور می توانیم از تحلیل فاندامنتال در تحلیل های خود استفاده کنیم.

تحلیل فاندامنتال چیست

در تحلیل فاندامنتال ما به دنبال چرایی حرکت قیمت در هر دارایی و بازار هستیم به طور مثال در بازار خودرو وقتی قیمت خودرو بالا یا پایین می‌رود تحلیلگر فاندامنتال چرایی این حرکت را جستجو کرده و در صورتی که این حرکت دلایل فاندامنتالی داشته باشد وارد معامله خرید می‌شود. 

در تحلیل فاندامنتال ما به دنبال عواملی هستیم که بر عرضه و تقاضای  دارایی تاثیر می‌گذارد و با تحلیل این عوامل به معامله در بازارهای مختلف می پردازیم ‌.

مهمترین بحث در تحلیل فاندامنتال فهم عوامل عرضه و تقاضا می‌باشد و با درک این نکته متوجه می‌شویم که وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را بالا می‌برد  سعی می‌کند بر تقاضای پول تاثیر بگذارد و باعث فروکش کردن تقاضای پول و در نتیجه فروکش کردن تورم باشد.

حال وقتی در بازارهای مختلف ما به دنبال تحلیل عرضه و تقاضا هستیم این امر در هر بازار می‌تواند متفاوت باشد مثلاً در بازار بورس عملکرد خود بنگاه اقتصادی که معمولاً با صورت‌های مالی آن قابل ارزیابی است؛بررسی می‌شود و در بازاری مثل بازار فارکس اقتصاد کلان کشور مورد نظر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در کشور های توسعه یافته که اقتصاد بازی دارند تمامی شاخص های اقتصادی و سیاست های پولی و مالی بصورت شفاف در اختیار آحاد اقتصادی کشور قرار دارند و این آحاد با استفاده از این آمار ها و شاخص ها، میتوانند درک درستی از آینده اقتصادی کشورشان داشته باشند و در آن به داد و ستد بپردازند.

این آمار ها معمولا توسط ادارات آمار ، وزارت اقتصاد و خزانه داری یا بانک مرکزی کشور ها منتشر می شوند که می توان آنها را در سایتهایی مثل فارکس فکتوری، اینوستینگ و…. مشاهده کرد.

عوامل موثر بر نرخ ارز در کشور ها

عوامل بسیاری بر نرخ ارز یک کشور تاثیر دارند که عبارتند از:

تراز تجاری

یکی از مهم ترین شاخص هایی که در بلند مدت بر نرخ ارز یک کشور تاثیر میگذارد، تراز تجاری می باشد. تراز تجاری به معنی صادرات منهای واردات می باشد. مثبت بودن این عدد یعنی شما به کشور های دیگر صادرات بیشتری نسبت به وارد دارید. این معمولا برای نرخ ارز کشوری که تراز تجاری مثبت دارد ، خوب است و تا زمانی که این تراز تجاری مثبت باشد میتواند در برابر تغییرات ناگهانی نرخ ارز مقاومت کند.

البته اگر کشورها بصورت مصنوعی قیمت ارز کشور خود را پایین بیاورند این میتواند در نهایت به ضرر صادرات باشد . در تحلیل فاندامنتال ما به این شاخص توجه ویژه ای داریم اما نه به این شکل که بصورت آنی و لحظه ای تاثیر آنرا بر قیمت ارز ببینیم و شاید زمان زیادی طول بکشد که عوامل دیگری که در تحلیل فاندامنتال مشاهده میکنیم بر تراز تجاری اثر بگذارد.

مثال بارز این عمل روسیه بعد از جنگ اوکراین است که اوایل جنگ ارز آن ارزشش کم شد اما بتدریج بخاطر تراز تجاری خوبی که داشت توانست بر این موضوع فایق اید ولی در نیمه دوم سال 2023 تراز تجاری آن به سطح صفر رسیده است و اگر جنگ اوکراین متوقف نشود احتمالا ارزش روبل در برابر دلار پایین تر خواهد آمد.

تورم

تورم یکی از سرطان های اقتصاد است که بمرور اقتصاد را کوچک و نحیف کرده و به یکباره آن را می کشد و از این نظر خیلی شبیه به بیماری سل است. در مورد تورم بطور مفصل می توان نوشت اما این امر در بیشتر کشورهای جهان امری حل شده است .

در تحلیل فاندامنتال بازار فارکس، ما به تورم نگاه ویژه ای داریم چون در نهایت تورم بالا یا پایین میتواند منجر به عکس العمل بانک های مرکزی به عنوان متولی حفظ سطح قیمتها شود.

کسری بودجه

کسری بودجه در بیشتر کشور ها چون از طریق اوراق تامین می شود می تواند در نهایت به افزایش تورم و در نتیجه افزایش نرخ بازده اوراق شود. البته در کشوری مثل ایران که دولت به طور شفاف کسری بودجه خود را با اوراق تامین نمی کند ، این امر منجر به افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش نقدینگی می شود.

رشد اقتصادی

رشد اقتصادی خوب ، همانطور که بعدا در نمودار اقتصاد کلان مشاهده خواهید کرد، میتواند منجر به افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات یک کشور شود و در نتیجه ارز آن کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

نمودار اقتصاد کلان

پیش از ورود به موضوع اقتصاد کلان و جزییات آن باید به تعریفی ساده اما جامعی از اقتصاد برسیم. به زبانی ساده باید گفت که اقتصاد، علم و ابزار استفاده بهینه‌ انسان از منابعش است.

همچنین اقتصاد یک حوزه‌ اجتماعی – فرهنگی نیز می‌باشد و این علم با تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات پیوند خورده است. ۴ مولفه‌ اصلی اقتصاد عبارتند از: زمین، نیروی کار، سرمایه و کسب و کار.

در چرخه بالا همانطور که در ویدیو توضیح داده شد، می بینید که ارکان اقتصاد که برای تحلیل فاندامنتال مورد استفاده قرار میگیرند، عبارتند از:

• خانوار ها
• بنگاه ها
• بازار عوامل تولید
• بازار کالا و خدمات
• دولت
• بازارهای مالی
• روابط تجاری با خارج از کشور

در تحلیل فاندامنتال، اقتصاد کلان یک حوزه‌ی گسترده‌ی مطالعاتی است که در دو حوزه‌ی عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرد: ارزیابی چرخه‌ی کسب‌وکار و نرخ رشد اقتصاد.

اقتصاد کلان به صورت گسترده‌ای وابسته به تصمیمات دولتی و نهاد های دولتی است؛ به همین دلیل مداخلات دولت‌ها تاثیر زیادی بر انقباض و انبساط اقتصادی کشورها دارد و با تغییرات سیاست‌های اقتصادی تغییر می‌کند.

همانطوری که در تصویر بالا می بینید روابط بین بخش های مختلف اقتصاد ، میتواند نشانه یک تعادل در اقتصاد باشد. چیز هایی که این تعادل را بر هم می زند هزینه های دولت، مالیات گیری دولت، نرخ بهره و بطور کل عرضه پول در اقتصاد است.

در کشورهای مختلف ساختار اقتصادی مختلفی وجود دارد. اما کلیت تغییر در این چرخه نمی دهد و فقط اعمال و کار های دولت ها، نقاط تعادل در اقتصاد را جابجا میکنند.

شروع تحلیل فاندامنتال

اولین قدم در تحلیل فاندامنتال کلان ، این است که بدانیم ما در اقتصاد کشور مقصد ما در رونق هستیم یا رکود یا حرکت به سمت این دو. با دانستن این موضوع ما می توانیم بدانیم در کجای اقتصاد قرار داریم و اقدامات احتمالی بعدی سیاست گذار پولی و سیاست گذار مالی در اقتصاد چیست.

در ادامه از شما دعوت میکنیم ویدیوی دوم آموزش تحلیل فاندامنتال را مشاهده کنید که در مورد خانوار ها می باشد.

ویدیوی دوم ـ خانوارها در اقتصاد

از شما دعوت میکنیم ویدیوی دوم آموزش تحلیل فاندامنتال را مشاهده کنید.

خانوار ها

خانوار ها در اقتصاد عرضه کننده نیرو به بازار عوامل کار می باشند. در مقابل بنگاه های اقتصادی هم در این بازار به دنبال عواملی جهت تولید خود هستند . با استخدام اعضای خانوار در بنگاه اقتصادی ، خانوار ها در ازای کار برای بنگاه ، خانوار ها دستمزد دریافت میکنند که این دستمزد در سه بخش مصرف (Consumption) ، مالیات به دولت (Tax)، یا پس انداز در بازار های مالی می پردازند.

هر اتفاق اقتصادی ای که منجر به این شود که این هزینه کرد و تعادل در هزینه های خانوار بهم بریزد بر روی بخش های دیگر اقتصاد هم اثر دارد. بطور کلی ما در تحلیل فاندامنتال، بدنبال این هستیم که بدانیم چه عاملی بطور بالقوه بر روی این تعادل خانوار ها در هزینه کرد و یا دستمزد تاثیر میگذارد و این تاثیر تا چه میزان بر اقتصاد اثر گذار است.

از شاخص های اقتصادی ای که برروی بخش های مختلف خانوار تاثیر میگذارند میتوان به شاخص اطمینان مصرف کننده، شاخص های اشتغال نظیر نرخ بیکاری ، نرخ اشتغال بخش غیر کشاورزی و گزارش فرصت های شغلی و شاخص های مربوط به پس انداز و سرمایه گذاری نام برد.

شاخص اطمینان مصرف کننده

شاخص اعتماد مصرف‌کننده یک نظرسنجی است که توسط هیئت کنفرانس اداره می‌شود و میزان خوش‌بین یا بدبین بودن مصرف‌کنندگان را نسبت به وضعیت مالی مورد انتظارشان اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص بر این فرض استوار است که اگر مصرف کنندگان خوش بین باشند، بیشتر هزینه می کنند و اقتصاد را تحریک می کنند، اما اگر بدبین باشند، الگوهای مخارج آنها می تواند منجر به کندی یا رکود اقتصادی شود.

این شاخص در تحلیل فاندامنتال میتواند در برهه هایی از از زمان از جمله گزارش روز 29 اگوست 2023 برای بازار مهم باشد اما معمولا در تحلیل فاندامنتال به این نوع شاخص ها شاخص های ثانویه یا شاخص هایی که معمولا بعد ها بر بازار تاثیر میگذارند میگوییم.

بنگاه های اقتصادی در تحلیل فاندامنتال فارکس

ابتدا شما را به دیدن ویدیوی زیر دعوت میکنیم که در مورد بنگاه ها و نقش آن ها در اقتصاد و شاخص های اقتصادی مرتبط با آن ها که به ما در تحلیل فاندامنتال فارکس کمک میکند دعوت می کنیم.

ویدیوی جلسه سوم تحلیل فاندامنتال بازار فارکس

بنگاه های اقتصادی و چگونگی درک رفتار آنها در تحلیل فاندامنتال

بنگاه های اقتصادی نقش اساسی در روند کلی اقتصاد به سمت رونق و رکود دارند. بنگاه ها اصلی ترین تقاضا کننده کار از بازار عوامل تولید هستند که وقتی بازار در رونق باشد بازار کار پویا و تا حدودی داغ داریم.

بنگاه های اقتصادی با استفاده از عوامل تولیدی اقدام به تولید کالا و خدمات در اقتصاد میکنند که این به نوبه خود باعث بزرگ شدن اقتصاد خواهد شد. پس از فروش کالا و خدمات خود در بازار کالا و خدمات، بنگاه های اقتصادی درامدی به دست می آورند که این در آمد صرف پرداخت دستمزد کارمندان، مالیات به دولت و پس انداز در بانک ها و بازار های مالی خواهد شد.

هر کدام از بخش های فوق بر یکی از ارکان بازار تاثیر گذاشته و کم و زیاد شدن و روند کلی این خرجکرد ها و پرداخت ها از سوی بنگاه ها در نهایت بر روی تحلیل فاندامنتال ما تاثیر خواهد گذاشت.

ما در تحلیل فاندامنتال، با بررسی خرد و کلان وضعیت بنگاه ها به کسب سود از تغییرات قیمتی ناشی از این فعالیت ها می پردازیم. در بازار بورس ما با بررسی عملکرد یک شرکت و در نهایت سود آوری آن شرکتَ، تحلیل فاندامنتال انجام می دهیم.

در بازار فارکس ما با بررسی عملکرد کلی شرکت ها و بنگاه ها در کشور به بررسی روند خرجکردی که در بالا اشاره شد پرداخته و به این صورت تحلیل فاندامنتال خود را انجام می دهیم.

شاخص های مهم اقتصادی در رابطه با عملکرد بنگاه ها بطور کلی کلیه داده های مرتبط با تولید و خدمات در اقتصاد است .

مهم ترین این شاخص ها تولید ناخالص داخلی یا GDP ، شاخص های مربوط به خرده فروشی ، شاخص های مدیران خرید و شاخص های تولیدات صنعتی می باشد.

البته برای هر کشور این شاخص ها می تواند متفاوت باشد یا برخی شاخص های اختصاصی هم مورد توجه سرمایه گذاران و تحلیل گران (تحلیل فاندامنتال) قرار بگیرد.

شاخص های اقتصادی مرتبط با بنگاه ها در تحلیل فاندامنتال

شاخص تولید ناخالص داخلی GDP

تولید ناخالص داخلی (GDP) مجموع ارزش پولی یا بازاری همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در مرزهای یک کشور در یک دوره زمانی خاص است. به عنوان معیاری گسترده از کل تولید داخلی، به عنوان یک کارت امتیازی جامع از سلامت اقتصادی یک کشور خاص عمل می کند

شاخص های خرده فروشی

خرده فروشی یک معیار اقتصادی است که تقاضای مصرف کننده برای کالاهای نهایی را دنبال می کند. این رقم یک مجموعه داده بسیار مهم است زیرا یک رویداد ماهانه کلیدی در حرکت بازار است. خرده فروشی هر ماه توسط اداره سرشماری ایالات متحده گزارش می شود و جهت اقتصاد را نشان می دهد. به عنوان یک فشارسنج اقتصادی کلیدی و وجود فشارهای تورمی عمل می کند. خرده فروشی با کالاهای بادوام و غیر بادوام خریداری شده در یک دوره زمانی معین اندازه گیری می شود. فروش این گزارش از 13 نوع خرده فروش از خدمات غذا تا فروشگاه های خرده فروشی به دست آمده است.

شاخص مدیران خرید

شاخص مدیران خرید (PMI) شاخصی از جهت غالب روندهای اقتصادی در بخش های تولیدی و خدماتی است. این شاخص از یک شاخص انتشار تشکیل شده است که به طور خلاصه نشان می دهد که آیا شرایط بازار در حال گسترش، ثابت ماندن یا انقباض است که توسط مدیران خرید مشاهده می شود. هدف PMI ارائه اطلاعات در مورد شرایط فعلی و آینده کسب و کار به تصمیم گیرندگان، تحلیلگران و سرمایه گذاران شرکت است.

وجود شاخص های بالا برای تحلیل فاندامنتال یک نعمت است که هر شخصی در هر کجای دنیا می تواند یک دید کلی از اقتصاد کشور های دیگر باشد.

دولت و نفش آن در تحلیل فاندامنتال فارکس

دولت ها نقشی اساسی در کلیت اقتصاد یک کشور دارند. ابتدا شما را دعوت میکنیم که ویدیوی زیر را در مورد دولت و نقش ها و جایگاه آن در تحلیل فاندامنتال ببینید:

ویدیوی نقش دولت در تحلیل فاندامنتال فارکس

نقش های دولت در افتصاد

بطور کلی دولت ها در اقتصاد دو ابزار مهم دارند که در مواقعی که لازم است به اقتصاد شکل دهند از آن ها استفاده می کنند. این دو ابزار خرج های دولت یا (G) و مالیات های دریافتی یا (T) می باشد.

دولت ها با مالیات ها میتوانند بر روی مصرف خانوار، تولید و هزینه های بنگاه ها و… تاثیر بگذارند. علاوه بر این دولت ها با وضع قوانین و محدودیت می توانند به بازار ها خط دهند. مانند وضع تعرفه وارداتی یا وضع تعرفه صادراتی یا ممنوعیت صادرات و واردات با یک کشور خاص

سیاست هایی که دولت برای شرایط مختلف اقتصادی در نظر میگیرد سیاست ها مالی گفته می شود. پس هرکجا که صحبت از سیاست ها و کارهای دولت مطرح شد بدانید که این سیاست ها ، سیاست های مالی می باشند.

در تحلیل فاندامنتال فارکس ما قوانین و شرایط موجود دولت ها را مانند مالیات ها ، تعرفه ها جنگ ها و جنگ های تجاری زیر نظر داریم و وقتی سیگنال خاصی گرفتیم می توانیم با آن شروع به معامله کنیم

بانک مرکزی در اقتصاد

بانک مرکزی

در تحلیل فاندامنتال بازار فارکس، بانک مرکزی مهمترین رکن و اصلی ترین بخشی است که ما آنرا مورد بررسی قرار میدهیم. ما در تحلیل فاندامنتال فارکس، تمامی نکات گفته شده در بالا را مورد بررسی قرار میدهیم تا در نهایت بفهمیم که بانک مرکزی چه سیاست ها و اقداماتی را در نهایت انجام میدهد.

بانک مرکزی نهادی در اقتصاد است که کنترل جریان نقدینگی را دارد و با استفاده از نقش ها و ابزارهای خود ، تقاضا و عرضه پول را تعیین می کند.

نقش بانک مرکزی در اقتصاد

1. کنترل پولی: یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی، کنترل میزان پول در گردش و نرخ سود (نرخ بهره) است. بانک مرکزی با تعیین نرخ سود اصلی و تنظیم میزان پول در گردش (تحت عنوان پول متاثر از سیاست پولی) تلاش می‌کند تا تورم، نرخ ارزش پول ملی، و نرخ بهره را در مرزهای مناسب کنترل کند.
2. مدیریت نظام بانکی: بانک مرکزی نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات مالی دیگر را انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که سیستم بانکی از نظر پایداری و امنیت به خوبی عمل می‌کند و مشکلاتی مانند ورشکستگی بانک‌ها جلوگیری شود.
3. تنظیم نظام پرداخت: بانک مرکزی وظیفه تنظیم نظام پرداخت را دارد تا تراکنش‌های مالی امن و به‌طور کارآمد انجام شود. این شامل تعیین استانداردها و قوانین مربوط به کارت‌های اعتباری، چک‌ها، انتقال وجه، و سایر وسایل پرداخت می‌شود.
4. مدیریت ارز: بانک مرکزی عملیات خرید و فروش ارز خارجی را انجام می‌دهد تا نرخ ارز ملی را کنترل کند و پایداری ارزش پول ملی را تضمین کند. این وظیفه به نام سیاست ارزی معروف است.
5. پشتیبانی از پایداری مالی: بانک مرکزی تلاش می‌کند تا پایداری مالی کشور را حفظ کند و در مواجهه با بحران‌های مالی و اقتصادی اقدامات مناسبی انجام دهد تا تأثیرات منفی آنها کاهش یابد.
6. تنظیم سیاست نرخ بهره: بانک مرکزی نرخ بهره اصلی را تعیین کرده و تحت عنوان سیاست نرخ بهره، تاثیر آن بر اقتصاد را کنترل می‌کند. این تنظیمات می‌توانند تاثیرات مستقیمی بر سرمایه‌گذاری، مصرف و اشتغال داشته باشند.
7. تحقیقات اقتصادی: بانک مرکزی اغلب تحقیقات اقتصادی انجام می‌دهد و اطلاعات اقتصادی مورد نیاز برای تصمیم‌گیری‌های سیاست پولی و اقتصادی را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می‌کند.
8. حفظ اعتماد عمومی: بانک مرکزی باید اعتماد عمومی را به سیاست‌ها و پول ملی حفظ کند و از ایجاد نوسانات ناخواسته در بازار مالی جلوگیری کند.

ابزارهای بانک مرکزی برا مقابله با تورم

ابزارهایی که بانک مرکزی برای مقابله با تورم که مهمترین وظیفه بانک مرکزی است موارد زیر هستند. ما در تحلیل فاندامنتال ، به دقت این ابزار ها را مورد بررسی قرار میدهیم تا قدم های بعدی را متوجه شویم.

عملیات بازار باز

عملیات بازار باز (Open Market Operations) یکی از ابزارهای سیاست پولی بانک مرکزی در اقتصاد است. این عملیات به شکل خرید و فروش اوراق بهادار از یا به بانک‌ها و مؤسسات مالی انجام می‌شود تا تأثیری بر روی میزان پول در گردش و نرخ بهره داشته باشد. این ابزار به بانک مرکزی امکان کنترل تأمین پول در بازار و تنظیم نرخ بهره را می‌دهد. در تحلیل فاندامنتال بازار فارکس ما با توجه به جایگاه اقتصاد این ابزار را کاملا تحت نظر خواهیم داشت چراکه بر نرخ بازدهی اوراق و در نهایت نرخ بهره تاثیر میگذارد.

نرخ بهره

نرخ بهره یا نرخ بهره‌گیری (Interest Rate) نرخی است که برای امانت دادن یا گرفتن وام پول یا سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرخ به عنوان پاداش به افراد و نهادها برای استفاده از پول یا سرمایه‌شان تعریف می‌شود. نرخ بهره می‌تواند بر اساس درصد (مثلاً 5٪) یا به صورت مقدار ثابت (مثلاً 100 دلار در سال) اعلام شود.

سیاست های تسهیلی (QE)

سیاست تسهیلی QE (Quantitative Easing) یکی از ابزارهای سیاست پولی است که بانک مرکزی برای تحریک اقتصاد و کاهش نرخ بهره به کار می‌برد. در این سیاست، بانک مرکزی به شکل گسترده‌تر اوراق بهادار خریداری می‌کند، به ویژه اسناد خزانه دولتی و سفته‌های تجاری. این خرید اوراق بهادار به معنای افزایش پول نقد و پایداری نرخ بهره است.

در تحلیل فاندامنتال بازار فارکس، وقتی بانک مرکزی یک کشور این عمل را انجام میدهد در واقع جریان عرضه پول آن کشور را زیاد کرده و در نهایت پول آن کشور ضعیف میشود (البته نیاز به تحلیل دارد)

سعید نیک اختر